Asset Publisher Asset Publisher

30-lecie istnienia Zespołu Ochrony Lasu w Łodzi

         W związku z jubileuszem 30-lecia Zespołów Ochrony Lasu w Olsztynie, Łodzi i Wrocławiu
w początkach czerwca odbyła się narada pracowników wszystkich Zespołów Ochrony Lasu. Podczas narady zostały przedstawione historie obchodzących jubileusz ZOLi, a następnie prezentacje dotyczące między innymi: metodyki prowadzenia prognozowania wzmożonego występowania pędraków oraz zastosowanie w praktyce ochrony lasu; możliwości wykorzystywania bezzałogowych statków powietrznych w działalności ZOL czy przyczyn i konsekwencji zamierania drzewostanów bukowych, które to dodatkowo zostały omówione podczas części terenowej.

 

Zespół Ochrony Lasu w Łodzi utworzono w lutym 1992 roku, w wyniku zmian organizacyjnych w Lasach Państwowych. Zasięg działania obejmuje województwo łódzkie (z częścią kujawsko-pomorskiego, świętokrzyskiego, śląskiego, opolskiego) oraz mazowieckie (z fragmentem lasów w województwie lubelskim). Ze względu na duży obszar działania i koncentrację zjawisk gradacyjnych w północno-wschodniej części RDLP w Warszawie, w 1994 roku powstała filia ZOL w Warszawie. Obecnie mieści się w niej profesjonalnie wyposażona pracownia fitopatologiczna i entomologiczna, dzięki której można szybko dokonywać diagnozy zjawisk patogenicznych i wdrażać działania zaradcze.

 


Zespół Ochrony Lasu w Łodzi

                 Zespół Ochrony Lasu w Łodzi został utworzony w lutym 1992 roku, aby objąć nadzorem ochroniarskim łącznie 680 tyś ha powierzchni leśnej: Regionalną Dyrekcję Lasów Państwowych  w Łodzi (440 000 ha)  i Warszawie   (190 370 ha),  Kampinoski Park Narodowy (38 544 ha)  Lasy Miejskie – Warszawa (8 000 ha), Lasy Miejskie- Łódź (3000 ha). Teren działania ZOL jest dość rozległy i specyficzny, gdyż obejmuje obszar dwóch największych aglomeracji miejskich - Łodzi i Warszawy oraz najbardziej zaludnionych terenów w kraju co skutkuje bardzo złożonym i rozdrobnionym charakterem powierzchni leśnych. Silne oddziaływanie czynników antropogenicznych przejawia się masową obecnością gospodarstw, posesji i działek rekreacyjnych wśród kompleksów leśnych, a co za tym idzie narażenie lasów na silna penetrację ludzką, pożary, zaśmiecanie i szkody dewastacyjne. Bardzo istotne znaczenie ma również oddziaływanie przemysłu  m.in. w Płocku przy dużej rafinerii paliw jak również w Bełchatowie przy największej w Polsce kopalni odkrywkowej węgla brunatnego  oraz elektrowni. Nie bez znaczenia jest również gęsta pajęczyna szlaków drogowych oraz liczne wysypiska i przetwórnie śmieci.

             Przez 30 lat istnienia Zespół borykał się z wieloma zagrożeniami trwałości lasu, prowadząc walkę z nadmiernie rozrastającymi się populacjami szkodników, masowym występowaniem patogenów grzybowych oraz wielu czynników abiotycznych wywołujących negatywny wpływ na szeroko rozumiane lasy.

              Istotną częścią działalności Zespołu Ochrony Lasu w Łodzi jest edukacja prowadzona podczas szkoleń i narad dla pracowników Lasów Państwowych jak również poprzez fachowe publikacje z dziedziny ochrony lasu i ekologii owadów. Pod tym kątem opracowano tablice poglądowe do rozpoznawania pędraków oraz szkodników sosny znajdowanych w jesiennych poszukiwaniach. Doświadczenia zbierane są zarówno podczas rutynowych obowiązków jak również szeregu prac doświadczalnych i badań jakie prowadzone są samodzielnie lub we współpracy z szeregiem ośrodków naukowych. Wymiana doświadczeń obywa się nie tylko na płaszczyźnie jednostek krajowych ale również z placówkami ochrony lasu z Litwy, Ukrainy Słowacji i Czech.

            Wypracowany od wielu lat styl pracy skupia się przede wszystkim na niesieniu pomocy i fachowego wsparcia jednostkom terenowym. Polega to przede wszystkim na ciągłym monitorowaniu w terenie zjawisk patologicznych i wszystkich anomalii mogących wpływać na zakłócenie prawidłowej gospodarki leśnej. W swojej pracy zespół stara się w jak największym stopniu odciążyć pracowników terenowych nadleśnictw, realizując wiele prac samodzielnie, a jednocześnie wyczulić leśniczych na zjawiska budzące wątpliwości i stanowiące zagrożenie. Takie podejście skutkuje dużym zaufaniem i przyjazną atmosferą pracy przekładającą się na dobrą współpracę oraz wiele wspólnych działań i badań z dziedziny ochrony lasu realizowanych dzięki uprzejmości nadleśnictw.

            W 30-letnim okresie działalności pracą ZOL Łódź związane było grono osób m. in. Ryszard Skrybant, Urszula Sadkowska, Sławomir Lipiński, Maria Łukasiewicz, Paweł Garbaliński, Andrzej Rodziewicz, Andrzej Gapiński,  Michał Sawoniewicz, Andrzej Kulesza i Małgorzata Olczyk. Obecny skład to Cezary Kieszek – kierownik, Michał Onuszko, Grzegorz Karwat i Katarzyna Bryszewska.

 


Asset Publisher Asset Publisher

Back

Kornik ostrozębny

Kornik ostrozębny

Kornik ostrozęny (Ips acuminatus) należy do korników średniej wielkości, osiągając 2,2-3,9 mm. Ciało tego chrząszcza jest walcowate, krępe, koloru rdzawobrunatnego z charakterystycznym długim przedpleczem (czyli grzbietową częścią przedniego segmentu tułowia). W tylnej części silnie schitynizowanych skrzydeł pierwszej pary zwanych pokrywami występują trzy zęby. U samca dwa są stożkowate, a trzeci największy ma rozdwojony koniec. Samica wszystkie zęby ma stożkowate i znacznie mniejsze od samca, dzięki czemu można odróżnić płeć u tego gatunku.

Chrząszcz ten jest niebezpiecznym szkodnikiem sosny ponieważ ma skryty sposób żerowania a drzewa przez niego atakowane często są jeszcze w stosunkowo dobrej kondycji. Zasiedla górną część pni i gałęzie sosen z cienką żółtą korowiną. Żerowiska tego kornika mają formę gwiaździstą z 3-12 rozgałęzieniami. Od tych rozgałęzień nazywanych chodnikami macierzystymi odchodzą rzadko rozstawione, nieregularne chodniki larwalne tworzone przez wylęgające się z jaj larwy. Na końcu takiego chodnika znajduje się kolebka poczwarkowa, miejsce w którym dochodzi do przepoczwarczenia. Chodniki macierzyste odbite są w bielu drewna i wypełnione silnie ubitymi drobnymi trocinkami, które nie wysypują się z chodników jak to ma miejsce w przypadku innych korników. Fakt ten bardzo utrudnia wykrycie i zidentyfikowanie sprawcy uszkodzeń drzew. Jedynym początkowym objawem żerowania Kornika ostrozębnego jest trudna do zauważenia zmiana odcienia igieł. Taki stan utrzymuje się do końca czerwca, kiedy to korony zasiedlonych sosen gwałtownie rudzieją, a kora w górnej części pnia pęka i odstaje.

Najintensywniejszą rójkę obserwowano na początku maja oraz ostatnich dniach czerwca. Gatunek ten przy sprzyjających warunkach atmosferycznych może wytworzyć dwie generacje oraz generację siostrzaną (pokolenie powstałe z jaj złożonych po raz drugi przez jedną samicę).

Do niedawna na terenie RDLP Warszawa liczniejszy pojaw tego chrząszcza zaobserwowano jedynie w latach 1966-1968 w Nadleśnictwach Wyszków i Ostrów Mazowiecka. Jednak w ciągu dwóch ostatnich lat z powodu zmieniających się warunków klimatycznych i związanych z nimi wahań poziomu wód gruntowych, wystąpiło pogorszenie kondycji zdrowotnej drzew. Szczególnie negatywnie wpłynęło to na drzewostany sosnowe, w których gwałtownie zwiększa się liczebność populacji Kornika ostrozębnego.

W roku 2016 Zespół Ochrony Lasu w Łodzi po przeprowadzeniu lustracji stwierdził występowanie tego szkodnika w Nadleśnictwach: Celestynów, Chojnów, Garwolin, Łochów, Łuków, Pułtusk, Sokołów i Siedlce. W Nadleśnictwach Celestynów, Garwolin i Łuków jest to już zjawisko o charakterze gradacyjnym (narastanie populacji szkodników owadzich przybierające rozmiary klęski). W związku z zaistniałą sytuacją konieczne jest przeprowadzenie szczegółowego rozpoznania obecności tego gatunku w drzewostanach sosnowych.

W przypadku występowania kornika należy szczególnie przestrzegać zasad utrzymania higieny lasu. Polega to na usuwaniu drzew i gałęzi (odpadów zrębowych) zaatakowanych przez szkodnika.

Wiosną w drzewostanach o wyraźnych oznakach gradacyjnych stosuje się odłów zimujących chrząszczy za pomocą pułapek naturalnych i feromonowych. Pułapki naturalne sporządza się z drewna o cieniej, żółtej korowinie, ułożonego w stosy lub pojedynczych ściętych drzew. Takie pułapki służą do zwabiania postaci doskonałych, które składają w nich jaja. Po wylęgnięciu się z nich larw drewno koruje się lub wywozi poza strefę zagrożenia. Natomiast segmentowe pułapki feromonowe, działają na zasadzie przywabiania owadów za pomocą związków chemicznych, identycznych z tymi jakie produkują same chrząszcze. Stosuje się je w silnie zagrożonych partiach drzewostanu.